Ds. W. Visscher over christendom en conservatisme

Eilanden Nieuws, vrijdag 20 december 2013

Onlangs stond in dit blad een buitengewoon boeiend verslag van een avond over christendom en conservatisme. Dr. Klink en dr. Kinneging gingen met elkaar in de debat over de vraag of goed conservatisme mogelijk is zonder christendom. Kinneging gaf als niet gelovig conservatief aan dat goed conservatisme mogelijk is zonder christelijk geloof. Vanzelfsprekend werd hij door dr. Klink weersproken.

Het conservatisme heeft verschillende dingen met het christendom gemeenschappelijk. Zo gaat het conservatisme ervan uit dat de mens ten diepste geneigd is tot het kwade. Goede dingen zullen alleen door inspanning, opoffering, onderwijs, etc. tot stand komen, aldus de conservatieve gedachtegang. Ook hecht het conservatisme aan tradities en geschiedenis. Het conservatisme grijpt terug op de belangrijkste wortels van onze beschaving, het griekse denken en het christendom.

Het conservatisme heeft echter ook beperkingen. Dat zit vooral in de grondslag voor de moraal en het leven. Christenen geloven dat God de Schepper is van de hemel en de aarde. In Zijn openbaring komt God tot mensen. De grote daden van God worden ons in de Bijbel voorgehouden. De Bijbel wijst ons de weg aan voor redding van schuldige mensen. De Bijbel leert ons tevens hoe we moeten leven. Geloof, gebod en gebed zijn de drie grote peilers van de Bijbelse boodschap. Het geloof in God de Schepper is fundamenteel voor het christelijke geloof. Ook geloven wij dat God door Christus een boodschap van eeuwige redding laat brengen in deze wereld.

De boodschap van redding door het bloed van Christus is de kernboodschap van de Bijbel. Mensen leven door de zonde in vijandschap tegen God en hun naaste. De Bijbel legt de menselijke conditie eerlijk en zonder enige terughoudendheid bloot. In Romeinen 3 vers 9-20 lezen we een eerlijk en waarheidsgetrouw beeld van ieder mens. Eigenlijk peilt de conservatieve gedachte de diepte van het menselijke tekort niet voldoende. De gevallen mens is reddeloos verloren. Rede, goede gewoonten, opvoeding, tradities, en zo meer kunnen hem of haar ten diepste niet verlossen van het kwaad. Er is vanuit de mens gezien geen weg naar het ware goede.

Het christelijke geloof ziet deze dingen anders. De Bijbel begint daarom ook niet met mensen. De Bijbel begint bij God en Zijn schepping. Ook het Evangelie begint met Gods Raad en Gods genade in een verloren wereld. Vanuit God is er alleen maar redding en leven mogelijk. Zonder God is deze hele wereld ten diepste niet anders dan een jammerdal, een diepe leegte. Werkelijk uitkomst is er alleen vanuit God. Dat geldt voor mensen maar ook voor een samenleving. Daarom wees Groen van Prinsterer ook op het Evangelie: “Tegen de revolutie het Evangelie”, was een befaamde uitspraak van hem. Ook voor vandaag is dat nog steeds van betekenis.

Er is van het conservatisme veel te leren. Ook zijn er wel gedachten waar we vanuit de Bijbel mee in kunnen stemmen. Toch schiet het conservatisme tekort als het om de diepste vragen van het leven gaat. Dan kunnen en mogen we niet verder zonder God. De komende dagen herdenken we weer het kerstevangelie. God heeft Zijn Zoon gezonden. Dat is ten diepste het enige antwoord waarop christenen kunnen vertrouwen. Alle andere antwoorden schieten voor samenleving en persoonlijk leven hopeloos tekort.